Xem phần 1 tại đây

Các nhà đại tư bản cao su rất giàu có, cách họ quản lý, kiểm soát các khu vực cao su không được công khai rõ ràng, ngoại trừ khu vực sông Putumayo do nhiều hành động tàn ác đã xảy ra ở đây và thu hút được sự quan tâm của dư luận và Nghị Viện Anh. Putumayo là một con sông chính, dài hơn một ngàn dặm, bắt đầu từ các dãy núi ở bờ tây của Colombia và nối với sông Amazon ở Brazil. Nó là đường biên giới tự nhiên giữa Ecuador và Colombia, Peru và Colombia. Khu vực cao su dọc sông Putumayo lúc bấy giờ thuộc quyền kiểm soát của Julio César Arana.

Arana sinh năm 1864 ở Rioja, Peru. Đến năm 1881, ông bắt đầu rời khỏi Rioja, khám phá thế giới và hi vọng làm giàu. Arana xuôi dòng sông Maranon, dọc theo sông Amazon tới Iquitos, Manaus và cuối cùng là Pará. Tại đây, Arana gặp được nhiều thương lái cao su rất giàu có và từ đó nảy sinh ý định kinh doanh cao su. Đến năm 1889, Arana cùng anh trai mở công ty mua bán cao su ở Tarapoto, trên sông Huallaga. Do giá cao su lúc bấy giờ đang tăng cao cùng với việc mua cao su với giá rẻ và dùng tàu chuyên chở cao su tới Mỹ, Anh bán với giá thị trường đã tạo nên lợi nhuận lớn. Năm 1896 Arana chuyển hoạt động kinh doanh của mình xuống Iquitos để mở rộng quy mô nhưng vẫn chưa đạt được kết quả mong muốn.

Năm 1899, Arana đã khám phá khu vực dọc sông Putumayo có một vài trại thu hoạch cao su cô lập. Các công ty cao su khác không quan tâm đến vùng này vì nó là khu vực chiến tranh giữa Colombia và Peru. Sau đó, khi hai nước đàm phán thành lập vùng phi quân sự dọc sông Putumayo, Arana đã tìm đến, mua bán ở khu vực sông này. Ông nhanh chóng thiết lập đội ngũ quản lý, điều hành, lực lượng vũ trang để kiểm soát hoàn toàn sông Putumayo. Năm 1908, công ty Peruvian Amazon Rubber được thành lập với số vốn hoạt động ban đầu là một triệu bảng. Công việc kinh doanh diễn ra rất thuận lợi.

(Còn tiếp)

Tham khảo từ sách Tears of the tree, John Loadman, Oxford University Press, 2005, trang  108 – 114

(vtp-vlab-caosuviet)